การอยู่ในสภาพอากาศอันหนาวเย็น หรือการอาบน้ำเย็นจัดนั้น อาจลดอุณหภูมิในร่างกายของสัตว์เลือดอุ่นอย่างมนุษย์ลงมาก และการที่ร่างกายอุณหภูมิลดต่ำลงอย่างฉับพลันนี้ว่า “Hypothermia” หรือ “สภาวะอุณหภูมิร่างกายต่ำกว่าปกติ” หรือร่างกายมีอุณหภูมิต่ำกว่า 35 องศาเซลเซียส

เมื่ออุณหภูมิของร่างกายลดลงต่ำอย่างฉับพลัน จะส่งผลให้การเต้นของหัวใจ ระบบประสาท สมอง รวมไปถึงอวัยวะอื่น ๆ ไม่สามารถทำงานเหมือนปกติ อาการที่สามารถสังเกตได้ชัดเมื่ออยู่ในสภาวะดังกล่าว คือการสั่นของกล้ามเนื้อลาย การง่วงนอนผิดปกติ หายใจติดขัด ชีพจรเต้นอ่อน และอาจหมดสติ ซึ่งหากปล่อยไว้นาน ๆ จะทำให้เกิดการล้มเหลวของทางเดินหายใจและระบบไหลเวียนโลหิต ทำให้เสียชีวิตได้เลยทีเดียว!

หากเกิดอาการดังกล่าวหลังจากอาบน้ำเย็นจัด หรืออาจเกิดขึ้นจากสาเหตุอื่น เช่นอยู่ในสภาพอากาศที่หนาวเกินไป ควรนำผู้ที่มีอาการดังกล่าวไปพบแพทย์ แต่หากไม่สามารถพบแพทย์ได้ในทันที สามารถปฐมพยาบาลได้โดยการเช็ดตัวผู้มีอาการดังกล่าวให้แห้ง และห่มผ้าให้หนา ป้องกันไม่ให้ร่างกายสัมผัสลมหนาว หากมีสติสัมปชัญญะอยู่ให้ดื่มน้ำอุ่น แต่หลีกเลี่ยงแอลกอฮอล์และคาเฟอีน เพราะสองสิ่งนี้จะเพิ่มความเร็วในการสูญเสียความร้อนจนอาจทำให้เสียชีวิตไวขึ้น ในกรณีที่หมดสติและไม่หายใจหรือไม่มีชีพจร ควรทำ CPR ทันที

การปฐมพยาบาลผู้มีอาการ Hypothermia/Photo Credit : firstaidforfree.com

เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดอาการ Hypothermia ควรอาบน้ำอุ่นในฤดูหนาว หลีกเลี่ยงการอาบน้ำเย็นประเภทที่ต้องแช่ลงไปทั้งตัว แต่นั่นก็ไม่ได้หมายความว่าห้ามอาบน้ำเย็นในหน้าหนาว เพราะยังมีวิธีการที่สามารถทำให้อาบน้ำเย็นได้โดยลดโอกาสในการเกิดอาการ Hypothermia ซึ่งมีขั้นตอนดังนี้

1.เริ่มจากการราดน้ำเย็นไปที่เท้าก่อน แล้วจึงตามด้วยมือ เนื่องจากอวัยวะทั้งสองสามารถปรับให้เข้ากับอุณหภูมิได้ไวกว่าส่วนอื่น หรืออาจใช้ผ้าขนหนูชุบน้ำเย็นเช็ดตามร่างกายก่อน เพื่อให้ร่างกายปรับตัวให้เข้ากับอุณหภูมิที่เย็นกว่าอุณหภูมิปกติของร่างกายได้

2.ใช้น้ำเย็นล้างใบหน้าและศีรษะตามมา

3.อาบน้ำให้เสร็จเร็วที่สุดเท่าที่ทำได้ เพื่อป้องกันไม่ให้ร่างกายสูญเสียความร้อนเป็นเวลานานเกินไป และรีบเช็ดตัวให้แห้ง

เพียงเท่านี้ก็จะสามารถปกป้องตัวเองไม่ให้เกิดอาการ Hypothermia จากการอาบน้ำเย็นได้ แม้จะรู้สึกว่าหนาวเย็นอยู่บ้างก็ตาม แต่อย่างน้อยชีวิตก็จะปลอดภัย และยังเป็นการรักษาสุขอนามัยในหน้าหนาวได้ดีกว่าการไม่อาบน้ำด้วย